Asset Publisher Asset Publisher

HISTORIA NADLEŚNICTWA

Historia lasów Nadleśnictwa Suchedniów jest ściśle związana z historią całego obszaru leśnego Gór Świętokrzyskich. Od początków naszej państwowości większość omawianego regionu była własnością kościelną, we władaniu Biskupstwa Krakowskiego. Dopiero w 1789 roku, Decyzją Sejmu Czteroletniego, nastąpiła konfiskata dóbr kapitulnych na rzecz Skarbu Państwa. Powstało wówczas Leśnictwo Bodzentyn, zwane również Suchedniów, które w swym zasięgu miało obecne dwa obręby leśne: Suchedniów i Siekierno. Trzeci obręb Bliżyn do 1918 roku należał do słynnego rodu Platerów. Od tego czasu, lasy obecnego Nadleśnictwa Suchedniów były zawsze własnością rządową.


            Nadleśnictwo Suchedniów, jako samodzielna jednostka organizacyjna Lasów Państwowych, powstało już w 1907 roku, a jego powierzchnia wyodrębniona została z części ówczesnych leśnictw: Bodzentyn i Samsonów. Jako jednostka jednoobrębowa, funkcjonowało do 31.12.1972 roku. Do tego też czasu, jako odrębne jednostki gospodarcze, funkcjonowały dzisiejsze obręby leśne, a ówczesne nadleśnictwa: N-ctwo Bliżyn, utworzone z części N-ctw Samsonów, Suchedniów i Skarżysko oraz N-ctwo Siekierno powstałe w wyniku podziału N-ctwa Wierzbnik, na nowe N-ctwo Wierzbnik (późniejsze Rataje) i N-ctwo Siekierno.

W następstwie zmian organizacyjnych jednostek gospodarczych podległych OZLP w Radomiu, dotychczasowe odrębne N-ctwa: Suchedniów, Rataje i Siekierno zostały zlikwidowane, wchodząc jako, obręby leśne, w skład trójobrębowego N-ctwa Suchedniów. Dotychczasowe N-ctwo Bliżyn, jako obręb leśny włączone zostało do N-ctwa Skarżysko.

Taki układ organizacyjny utrzymał się do końca 1978 r. W międzyczasie, w 1975 roku zlikwidowany został OZLP Radom, a N-ctwo Suchedniów weszło w zasięg terytorialny OZLP Łódź, by już w 1977 roku, w wyniku kolejnej reorganizacji, przejść do OZLP Kraków.

Z dniem 1.01.1979 r. w ramach dostosowywania granic zasięgu N-ctw do aktualnego podziału administracyjnego z Nadleśnictwa Suchedniów wyłączono cały Obręb Rataje, a w jego miejsce włączono Obręb Bliżyn (wyłączając go z N-ctwa Skarżysko). Po reaktywowaniu w 1983 roku OZLP w Radomiu, Nadleśnictwo Suchedniów znalazło się w jego zasięgu terytorialnym.

Na podstawie Zarządzenia Nr 21 Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych z 1984 roku, wydanego w sprawie zmian zasięgu terytorialnego jednostek wchodzących w skład OZLP Radom, z Obrębu Bliżyn wyłączono l-ctwo Ciechostowice, l-ctwo Plesniówka oraz kompleks leśny „Osiny", włączając te tereny do N-ctwa Skarżysko.

Była to ostatnia zmiana, która ukształtowała ostatecznie granice dzisiejszego N-ctwa Suchedniów.


            Już od pradziejów obszary te, z uwagi na łatwo dostępne złoża rudy żelaza i istniejące w bezpośrednim ich sąsiedztwie bogate zasoby drewna, były obiektem dużego zainteresowania ze strony dawnego przemysłu górniczo-hutniczego. Zapiski historyczne odnośnie wydobywania i przetapiania rud żelaza w ty regionie sięgają Xll-tego wieku. Rozwój przemysłu górniczo-hutniczego dał początek tzw. osadnictwu przemysłowemu na tym terenie.

            Do chwili wynalezienia „wielkiego pieca", wydobywane rudy żelaza przetapiane były przy pomocy węgla drzewnego, w prymitywnych piecach zwanych „dymarkami" lub „kuźnicami". Produkcją węgla drzewnego, dla którego bogata bazę surowcową były miejscowe lasy, zajmowali się tzw. „węglarze" lub „kurzacze".

            Po trzecim rozbiorze Polski (1795 r.) lasy tutejsze znalazły się w zaborze austriackim. Z tego okresu (lata 1791-1808) pochodzą pierwsze archiwalne zapiski o inwentaryzacji lasów regionu świętokrzyskiego.

            Od 1809 roku lasy N-ctwa Suchedniów znalazły się w granicach Księstwa Warszawskiego (teren ll-go i lll-go zaboru pruskiego, poszerzony w 1809 r. o część północną zaboru austriackiego), powstałego na mocy postanowień pokoju tylżyckiego.

            Gospodarka leśna na terenie Puszczy Świętokrzyskiej w okresie przedrozbiorowym, jak i podczas zaborów, była gospodarka ekstensywna, polegającą na metodzie słabych cięć plądrowniczych z samosiewnym odnawianiem lasu.

            Za czasów Księstwa Warszawskiego, na terenie Gór Świętokrzyskich nastąpił zwiększony rozwój przemysłu górniczo-hutniczego, a więc i zwiększone zapotrzebowanie na drewno z tutejszych lasów. Wyrazem wagi, jaka ówczesne władze rządowe przywiązywały do sprawy rozwoju przemysłowego tego regionu, było przeznaczenie w 1810 roku na potrzeby górnicze pięciu ekonomii, obejmujących swym zasięgiem również dzisiejsze tereny N-ctwa Suchedniów.

            Po upadku Księstwa Warszawskiego(1815 r.) tereny Puszczy Świętokrzyskiej znalazły się w granicach, uzależnionego od Rosji, nowopowstałego Królestwa Kongresowego. W 1816 roku, staraniem Rządu Królestwa Kongresowego, powołano do życia Główną Dyrekcję Węglową, powierzając jej administrowanie tutejszymi lasami. Pod zarządem Dyrekcji Górniczej, nastąpiło uintensywnienie gospodarki leśnej w lasach świętokrzyskich i dostosowanie jej do rozwijającego się przemysłu hutniczego, potrzebującego coraz większej ilości węgla drzewnego.

            Od 1826 do 1831 roku na terenie Siekierna działała Szkoła Leśna Praktyczna – oddział Szkoły Szczególnej Leśnictwa w Warszawie (1818-1831). Po upadku Powstania Listopadowego obie szkoły zostały zamknięte. Później, w latach 1902-1914 funkcjonowała w Suchedniowie Niższa Szkoła Leśna, zwana również szkołą konduktorów leśnych. Mieściła się w budynku po zlikwidowanym Zarządzie Okręgu Górniczego, w którym urzędował również jakiś czas Stanisław Staszic.

            W 1834 roku cały teren nadleśnictwa – od Bodzentyna po Stąporków, nawiedził wielki pożar. Prawdopodobnie objął on zasięgiem ok. 20 tysięcy hektarów lasu. Konsekwencją tego pożaru, w pozytywnym znaczeniu, jest duży udział modrzewia z odnowień naturalnych.

            Kilkanaście lat po upadku powstania styczniowego, w 1880 roku na omawiany teren, wprowadzono administracje rosyjska, która przystąpiła do intensywnej eksploatacji tutejszych lasów. Zmieniono dotychczasowe metody gospodarki leśnej, wprowadzając wielkoobszarowe zręby zupełne nawet w drzewostanach jodłowych, bukowych i mieszanych, odnawianych do tej pory, poprzez obsiew naturalny drzewostanów macierzystych. W wyniku tak prowadzonej gospodarki leśnej, na dużych powierzchniach nastąpiła degradacja siedlisk, zaś wartościowe drzewostany jodłowo-bukowe, w dużej swej części zastąpione zostały samosiewami brzozy i osiki oraz wielkoobszarowymi, sztucznymi odnowieniami sosnowymi. Skutki tej gospodarki przetrwały na tych terenach do dnia dzisiejszego (bloki jednowiekowych, mało zróżnicowanych gatunkowo drzewostanów sosnowych).

            Lata l-szej wojny światowej nie przyniosły większych zniszczeń w lasach Puszczy Świętokrzyskiej.

            W okresie okupacji i w pierwszych latach po wyzwoleniu, mocno ucierpiały lasy dzisiejszych obrębów Suchedniów i Siekierno. Nadmierne wyręby, bez troski o ich odnowienie, masowe defraudacje dokonywane przez miejscową ludność oraz nagminny wypas bydła sprawiły, że lasy w wymienionych obrębach wyszły z tego okresu czasowego, mocno okaleczone, Nie ucierpiały natomiast zbytnio lasy dzisiejszego Obrębu Bliżyn, pomimo, że w okresie wojennym stacjonowały tu oddziały partyzanckie i wojska okupacyjne.            
 
             Duże powierzchniowo i trudno dostępne tutejsze kompleksy leśne były ostoją patriotycznych dążeń i miejscem heroicznych walk narodowo-wyzwoleńczych z okresu Powstania Listopadowego, Styczniowego i okupacji hitlerowskiej. Tu stacjonowały wojska Langiewicza i Czachowskiego, tu rodziła się legenda Hubala-Dobrzańskiego (pierwsza zwycięska bitwa 2 października 1940 r., w oddz. 214 L-ctwa Szałas).

W suchedniowskich lasach walczyły zgrupowania Ponurego, Nurta i Szarego, oddziały Batalionów Chłopskich.

            W walkach wyzwoleńczych swe życie poświęcili również leśnicy i robotnicy leśni.

            Z tutejszego nadleśnictwa zginęło około 70 osób.



Kataklizmy powietrzne w dziejach Nadleśnictwa Suchedniów:

1.  Dobrze zachowane przez okres okupacji drzewostany N-ctwa Bliżyn, mocno nadwyrężył
    huragan jaki przeszedł nad tymi lasami w 1945 roku, wywalając około 15 000 m3
    grubizny drewna.

2.  20.05.1965 r. - trąba powietrzna w obrębie Siekierno - 80 000 m3 grubizny drewna.

3.  1.11.1981 r. - huragan w obrębie Bliżyn i Suchedniów - 150 000 m3 grubizny drewna.

4.  27.03.1983 r. - huragan w obrębie Bliżyn i Suchedniów - 50 000 m3 grubizny drewna.